De natuur in, de trainingroom in, en het veld in

Een volledig weekend in Bukoba?

Dat betekent.. uitslapen na een lange missie, naar de markt, etentjes met muzungu, en.. birdwatching!
Terug naar Minziro forest, een leuke namiddag met Australiers/Amerikaanse doorgebracht. Ditmaal niet alleen vlinders en vogels gespot, ook apen. Twee soorten dan nog, puur op de bots!

De red-tailed Monkey,


En -kijk tussen de bomen- de Angola Pied Colobus Monkey,

Onder een wat slechte zoom in van beide,

*****

En dan volgt een drukke week: een week van s'morgens tot s'avonds GIS training gegeven aan een groep van 16 researchers op het Agricultural Research Institute.

Afspraak van de eerste lesdag: 10u aan de bibliotheek/trainingzaal van het Research Instituut.

Ik klaar om 10u, toch wat gestressed want ken niveau/verwachtingen van de researchers niet..
Kwart na 10..
Nog steeds voor een gesloten bibliotheek deur..
Geen kat te bespeuren..
Geen electriciteit..

Ok, dit wordt een kleine ramp.. dacht ik..

Ware het niet dat 10 minuten later de persoon met de sleutel verschijnt, alle researchers binnenkomen binnen het halfuur, en iedereen met hem zijn desktop mee aan het verhuizen is, de projector op post is, én dat daarenboven de generator erbij gehaald wordt! Amai, hoe alles zomaar opeens in orde kan komen!

En die training, wel, ik had er heeeeeeel wat aan voorbereid.
Voor de kenners.. ESRI GIS trainingmateriaal besteld uit de US en via de mama in België dan toch in Tanzania gekregen, de Lund University (die een Open GIS Master heeft) gecontacteerd of ik hun trainingmateriaal mocht gebruiken (met alle bijkomstigheden vandien), op het boerekot in Gent proberen aan GIS trainingsmateriaal te geraken, eigen presentaties opgesteld... etc. etc. Een lang verhaal.

Ik dus klaar met een pakket vol theorie, een pakket vol oefeningen: GPS systemen theorie-praktijk, ArcGIS software-introductie, databasemanagement-introductie, mapping, lang verhaal kort, ik had veel te veel voor ogen.
Diezelfde week dan telkens tot in de late uurtjes mijn training moeten aanpassen voor de volgende dag. Niet dat het niveau veel lager was dan verwacht (meeste researchers hadden Master/Bachelor achter de rug-al dan niet in het buitenland-), maar mijn trainingspakket was er niet één om in 1 week te doen. Objectieven dus serieus bijgepast.

Hun initële verwachting was 'leren kaarten maken'. Op het einde gepolst of de training zowat aan de verwachting voldeed, enne.. 'well, now you made us hungry for more'(hoop dat dit positief bedoeld was ;-).

Hieronder een fotootje van mijn 'studenten' aan het werk (alé 'studenten', ondermeer baas van het Research Institute),


Nu cartografie, dat is een vak op zich bij ons aan de unief. Hoop echt dat ze er een beetje mee weg zijn. In elk geval, to be continued.

*****

Daarop volgend, een dikke 2,5 weken, 'het veld in', op intensieve monitoringmissie.

Bedoeling is tweevoud:
1-Bananenproject
Alle bananen-multiplicatievelden bezoeken en inventaris opstellen (aantal suckers, aantal boeren betrokken, status van de activiteiten, probleemvelden etc.) Daarnaast meteeen ook mapping van de velden & opvolging van problemen/vragen etc. Zo is het target van het project om 2.7 miljoen bananesuckers vermeningvuldigen/verspreiden. Probleem is dat de hoeveelheden en multiplicatiefactoren om een schatting te making zullen moeten worden aangepast aan de realiteit. En bijgevolg ook extra activiteiten zullen moeten worden ingepland.
Tot hiertoe bezochten we telkens een klein sample op vorige missies, de meest makkelijk bereikbare bananenvelden, maar het is duidelijk gebleken dat dat niet altijd een representatie was van alle velden in een district.
2-Food Security project
In het detail opvolgen van dit project: binnenkort komt een backstopper uit België en dit project komt maar zeer moeilijk op gang. Bedoeling was om te kijken hoe elk district invulling geeft aan de geplande activiteiten, deze bij te sturen waar nodig en de puntjes op de i te zetten vooraleer de evaluator uit België komt.

Procedure van bezoeken is altijd hetzelfde:
- naar het district hoofd kwartier, 'courtesy call' bij de DALDO (verantwoordelijke departement landbouw) en eventueel de DED (overall verantwoordelijke van het district);
- dan met de projectcoordinatoren het veld in,
- vooraleer we het veld opgaan wordt eerst de lokale extension officer erbij gehaald,
- en dan bij de boer op het veld.
Telkens opnieuw. (totaal 8 districten)

Ik spaar jullie de zoveelste foto's van bananevelden, in plaats wel wat actie op die velden: de man onder is net de cormussen aan het planten,


Deze mannen zitten een groot stadium verder: decapitie van de moeder voor vermenigvuldiging,



Tijdens het werk trek ik niet al te graag foto's, maar als de boer zelf een toestelletje bovenhaalt dan laat ik het niet na. Onder: een -rijkere- boer, ikzelf, de 2 coordinatoren in één van de districten.



En ja, nu echt wel in 'het hol van Pluto geweest'.. diep de brousse in.

Hieronder een fotootje dichtbij de Rwandese grens, met de jeep op de overzet ferry (die 'voetmatig' wordt vooruitgestuwd via koorden),


Soms waren velden gewoon niet bereikbaar, door de weggerodeerde weg, of ook door een brug die geen jeep meer toeliet,


Het grootste stuk van de missie volbracht in afwezigheid van mijn baas (deze moest naar Dar voor een selectie van een consultancy die we hadden uitgeschreven). Eens terug samen op stap worden we in één van de districten geinformeerd over een onbekende bananeziekte. Mijn baas er natuurlijk meteen naartoe. En nee, zelfs hij weet niet wat dit is, een staal wordt naar Engeland gestuurd voor verder onderzoek.



Onderstaande foto zag ik in één van de huizen van de boeren, over hoe proper plantmateriaal van bananeplanten te verkrijgen. Helaas, veel van zijn bananebomen waren geinfecteerd met een schimmelziekte die je eigenlijk kan vermijden door goed management,


Wanneer we het veld ingaan, komt 9 op de 10 keer de boer binnen de 5 minuten naar ons toegewandeld! De boeren leven dan ook op en rond de velden. Een jeep in de buurt valt natuurlijk ook snel op.

Quasi altijd zijn het mannen die het woord nemen,


Slechts heel af en toe worden we verwelkomd door een vrouw,



Maar overal, overal, overal, overal, overal, overal, overal, overal, overal, overal, overal, overal... echt o-v-e-r-a-l en altijd worden we 'verwelkomd' door kinderen..

Het is echt ongelooflijk, 'kijiji wa watoto' zeg ik dan tegen mijn collega's, oftwel 'een kinderdorp'.. er wordt gelachen.. maar eigenlijk, is dit niet om te lachen, zeker niet binnen een 15 tal jaar..

Ik zou het hier kunnen uitschreeuwen.. BIRTHCONTROL!!!!!!!!

Deze kindjes kwamen op het bananeveld kijken wat die muzungu daar eigenlijk wel aan het doen was,




Af en toe vraag ik eens aan een boer hoeveel kinderen hij heeft. Ik heb nog nooit een antwoord gekregen onder de 6 (meestal tussen de 6-10). Hoe meer kinderen, hoe beter..

Maar de Kagera is nu al 'volgebouwd', overal vind je wel hutten tussen de bananebomen!
En er waren 2 constanten gedurende onze lange lange rit: Kerken & Scholen, overal waar je een dorp passeert. De overheid investeert enorm in onderwijs, en bouwt dan ook overal scholen.. alleen, als we een school passeren, is de kans veel groter dat de kinderen rond de school aan het spelen zijn dan in de klas zitten. Scholen bouwen op zich is niet genoeg he parlementsleden!!!

Een nieuwe census (volkstelling) komt er volgend jaar. Hopelijk onderneemt de overheid daaropvolgend stappen.. want zo kan het gewoon niet houdbaar zijn.

*****

De lange stukken tussen de verschillende districten was dus enkel met de chauffeur als gezelschap:

*Of met Shukuru,
(fantaflesje openen met de veiligheidsgordel, voor alles bestaat een oplossing ;-),


*Of met Kichemu, de tweede driver van het project (hier bezoekje op de markt),



De 'vleesafdeling' van die markt ziet er -zoals gewoonlijk- niet zo appetijtelijk uit,



En 'cruisen door de Kagera'? Enkele panoramafotootjes van onder weg staan op http://leen.ncq.be

*****

Nu naast het bananenproject dus ook vele locaties van het Food security project bezocht. Dit project is eigenlijk totaal verschillend van het bananenproject (ook ander fund, nl. het Belgisch Overlevingsfonds).

Het bananeproject is up & running, no doubt about it. Zelfs Buitenlands Zaken.be heeft het op zijn website in de kijker gezet: http://diplomatie.belgium.be/nl/Newsroom/Nieuws/Perscommuniques/os/2011/01/ni_120111_bananenteelt_tanzania.jsp

Het voedselzekerheid project is dan weer een heel ander complex verhaal.. met de bedoeling arme boeren een startkapitaal te geven, te ondersteunen met microfinance, kortom 'farming as a business/investment' op te starten. Maar dit kan je op heel veel manieren invullen, vraag is, wat is 'most sustainable'.

Eerste stap was het verenigen in groepen van boeren (min. 10% van de leden moet 'vulnerable' zijn zodat de andere leden van de groep ook deze -meest kwetsbare leden- mee naar boven kunnen trekken);
Elke groep maakt een constitutie op met regels & afspraken (er is altijd een group leader & secretaris);
Dan kan elke groep een of 2 'Quick Win' projecten kiezen: meeste keuzes vielen op maize, cassava, aardnoten, groententeelt, treenurseries en fishponds, kippen, geiten en varkens.
Vervolgens betaalt het project voor beginnende inputs..

Een paar fotootjes van Quick Win Projecten op http://leen.ncq.be om jullie een idee te geven.

Nu was DE grote vraag, hoe benader je zoiets..
Opnieuw, dit project werkt met bestaande structuren, dus het geld van BTC wordt op de rekening van de districten gestort maar wordt wel financieel en technisch opgevolgd door ons team.

Om die 'inputs' bij de boerengroepen te brengen, ging elk district op een andere manier tewerk:
-Sommige gaven de boerengroepen gewoon de inputs (de kippen, het verbeterd maiszaad etc);
-Andere vroegen eerst een bijdrage van de boeren (bvb. bouw eerst je kippenkot, dan krijg je kippen);
-Sommige werkten eerst met een subgroep van de boerengroep, zodat achteraf de andere leden wel degelijk geloofden in de bijdrage van het project en ook aan de slag gingen;
-Andere vroegen de boerengroepen om een bankrekening te openen op eigen kosten om dan geld te krijgen, dat dan ge-co-managed werd (district & boerengroep);
-De districten die via bankrekening van boerengroepen werkten, werkten allen op een andere manier (sommige kregen het volle bedrag, andere gedeeltelijk, andere werkten via cheques, weer andere met cash/open cheques, andere betaalden inputs met het geld van de boeren etc.).

Het was enorm boeiend om de pro's & con's van elke approach te leren kennen. Alles komt zowat neer op 'hoe sterk vertrouwt de boer de districtofficials dat ze wel effectief iets gaan krijgen -met/zonder eerst hun eigen geldelijke/labour contributie' en 'hoe sterk vertrouwen de districtofficials de boeren dat ze wel degelijk dat gaan aankopen wat gepland is'.

Nu na m'n de lange missie hebben we alle projectcoordinatoren uitgenodigd voor een meeting in Bukoba en hen de observaties van de missie voorgelegd. Ook -en dat wordt hier helaas heel weinig gedaan- hebben we andere NGOs uitgenodigd die in soortgelijke projecten werken, om ervaringen te delen. Het werd een zeer boeiende 2-daagse meeting, met concrete acties gepland! Super!

Onder, een fotootje van de meeting.


Concreet hebben we de 'approaches' vergeleken en uiteindelijk geharmoniseerd:
-Elke boerengroep moet een bank account openen;
-Daar dit veel geld kost (50euro) stond mijn baas erop dat het project het openen van het rekening moet betalen (dit was een heftig discussiepunt);
-Geen geldelijke bijdrage mag van de groepen gevraagd worden;
(we werken echt met kwetsbare groepen, boeren die inderdaad zelf geen 1,5 euro/maand kunnen sparen)
-Zij die bvb. mais of zo oogsten zullen in het tweede jaar niet opnieuw mais krijgen, investeren en herplanten is de boodschap;
-De boerengroep moet zelf een planning opmaken + inputs die ze nodig hebben, en dan hun budget opstellen en voorleggen aan de district officials. Als dat ok is, dan kopen de boeren alles zelf met het geld dat op hun rekening werd gestort. De district official volgt dan technisch & financieel op op het veld.

t'Is allemaal nogal complex.. maar de bezoeken aan de boeren tonen dat dit kan werken! Ja!

*****

Na een dikke 2 weken eindelijk terug in mijn eigen bedje kunnen slapen. Geen lawaai, geen vieze geuren, geen schrik voor beestjes in het bed, eigen ontbijtje klaarmaken, zeker zijn van de electriciteit.. oohh dat deed deugd!

In het weekend, opnieuw afspraak op restaurant met muzungu, opnieuw gaan birdwatchen..

Naar een groot moeras deze keer,


Wederom allerlei nieuwe vogels ontdekt, voor de kenners:
Fish Eagle, Goliath Heron, Long-tailed Cormorant, Spur-winged Lapwing rond het moeras, maar ook de Hooded vultures, Cuckoos, Pied Kingfishers, Grey-headed Kingfishers, pipits, Greenbuls, Splendid Starling, Pin-tailed Wydah, Red-collared Widowbird, en nog vele andere die ik nu niet in mijn boek terugvind.

En, naar het schijnt zouden vele 'vogelaars' hiervoor veel geld neertellen, the shoebill (schoenbekooievaar), een toch wel zeer speciale vogel!


Voor de kenners die me niet geloven.. een slechte zoom-in!


Dit is een paradijs voor vogels..