Kuaheri Bukoba

Kuaheri, Goodbye, Bukoba..

Ja, ik keer huiswaarts.
Het is een heel intens jaar geweest! Ik zal je missen!
Maar life is about making choices hé..

De vele vogels rond het huis die je stipt om 6u20u wekken, een natuurlijke symfonie it is,
De zonsopgangen op het meer, elke dag een ander kleurenspel,
Af en toe de nachtelijke stormen met bliksem & donder alsof de hemel op het huis valt,
De koude douches of wasbakjes, meteen wakker yes,
De tanica oploskoffie, na een tijdje begon je lekker te smaken,
Het witte papbrood, ik zal je nooit lekker vinden,
De ochtendloopjes langs het heerlijk geurend eucaliptus bos,
De kindjes die telkens een stukje meejoggen (bergaf duidelijk hun favorite),
De 'muzungu, muzungu, muzungu' groeten langs elke weg, elk paadje,
De jeep die elke morgen op een weer totaal onverwacht, verrassend uur me komt ophalen,
De researchers die de bureau binnenspringen voor een chat,
De vele meetings met mijn baas, straight as always, humor nooit ver weg,
De ontelbare documenten & consultancyreports die over de projecten geschreven worden,
De trage en onstabiele internetconnectie waar ik zooooooo op gevloekt heb,
De ruwe missies door de Kagera, dewelke onze witte jeep keer op keer bruin kleurde,
De drivers wiens jeep hun baby, hun verzorgde office is,
De uren en uren lange courtesy calls by de district officials,
De district bureaus volgepropt van de oude vergeelde papieren dossiers,
De bezoeken bij de boeren, altijd wel te vinden nabij hun veld
en altijd blij een muzungu op bezoek te krijgen,
De vele kinderen die ons vergezelden op weg naar het velden,
De bezoekjes aan de village leaders en community officers,
De ontelbare visitorsboeken te tekenen,
De marktbezoekjes in de stadjes na de veldmissies,
De avondjes in de district stadjes met pintjes op plastieken tuinstoelen,
De lange gesprekken over het leven hier, het leven in mijn landje,
De disco's waar ik toch liever op mijn stoel bleef zitten
(het zijn hier gewoon veel te goede dansers -maar ook plakkers),
De slapeloze nachten in de soms vuile, lawaaierige guesthouses,
De thuiskomsten na missies waar de zelf klaargemaakte spaghetti zo kon smaken,
De nutellapotten die wél te vinden waren in de kleine shops (leve de multinationals jawel),
De bezoekjes aan de bukobamarkt waar men mijn goestingetjes begon te kennen,
De schatten van kinderen altijd in en rond het huis,
De masai guard Isaya, elke avond weer alle ramen nauwgezet toe
(al bleef ik hameren dat die van mijn slaapkamer open moesten blijven -no way ;-)-,
De buren die voor me zorgden als voor hun eigen dochter, met af en toe een cadeautje,
De vele etentjes met muzungu waar we allemaal eens 'uitbliezen',
De birdwatching weekendjes met Steve en Jenny,
De vele wandelingen, ook altijd wel iemand die naast je komt lopen,
De vele 'huwelijksaanzoeken' na 5 minuutjes kletsen ;-)..

Een afscheid op http://leen.ncq.be (The Children, Goodbye Bukoba)

Afwisseling op het werk

Eerst een weekje op training in Dar: Monitoring & Evaluation: hoe volg je best je project op op de verschillende niveaus? (het verhaal van impact-outcome-output & indicatoren).
Alle Technical Assistants (project coordinatoren) van Tanzania present.

Eens terug in Bukoba komt Rupert weer een klein weekje couch surfen. Ie is een klimmer en houdt duidelijk van de rotsen in Bukoba! (enkel klimschoenen mee, helm en beveiligingsriemen niet.. mm, als je hier van een rots valt is een goed ziekenhuis echt ver weg..)

Ook net 'Saba Saba' aan de gang: soort van 'landbouwbeurs', waar landbouwproducten van de streek aangeprijsd worden. Onder enkele fotootjes van de rijkdom van Kagera (de bananen als vanzelfsprekend beschouwd natuurlijk),

Bananen- en potatochips,

Vanilla,

Zelfgemaakte gewoven katoenen doeken,
(zelf Rupert laat zich verleiden)

Bananenwijn en Rosellawijn,

Jatropha Bio Olie,

Katoen, aardappelen, mais, cassava,

Aloe Vera (en andere kruiden),

Koffie,

De stand van de koffie was duidelijk de rijkste (het blijft dan toch dé cashcrop?),

En wat verder een wedstrijd dansen! Kindjes dansen op muziek en de menigte errond stemmen op de beste danser(es) door briefjes geld in hun T-sjirt te steken. Zo gebeurd de selectie en uiteindelijk wint het kindje dat volgens de menigte het best kan dansen..
Eigenlijk best wel beetje triestig voor de andere kindjes , maar wel leuk om te zien hoe fantastisch men hier al van kleinsafaan danst!! En nul schaamte!

*****

En dan volgt een kleine week op missie naar Kigali, Rwanda.

De missie: een driedaagse bananenconferentie georganiseerd door BTC. Doel van de conferentie is de verschillende spelers in de 'bananenwereld in Oost Africa' met elkaar in contact te brengen om informatie en ideeën uit te wisselen, om zo projecten beter te formuleren/op elkaar af te stemmen. Mr. Mgenzi mijn baas is één van de hoofdsprekers, ik ben secretaris van dienst.

Samen met Mr. Mgenzi en Shukuru een volle dag rijden van Bukoba naar Kigali. Na 17 jaar, terug in het land waar ik als kind ben opgegroeid. En nothing is the same..

Zwart-witte koeien uit Holland langs de weg? Alle hoofdwegen perfect geasfalteert? Alles mooi omheind? Allemaal nieuwe huizen? Geen enkel huis met een rieten dak? Geen papiertje maar dan ook geen papiertje op straat, kraaknet? ...

Is dit Oost Afrika?

Maar alles hierboven heeft zijn reden. Want het is een dubbel verhaal hoor ik later.
Dit is een land dat nog volop leeft in de afloop van de genocide (1994). (Kort: op 100tal dagen zijn tot een miljoen mensen vermoord -op een bevolking van 10 miljoen?). Massale volksverhuizingen, vluchtelingekampen, mensen die zijn teruggekeerd daarna en andermans grond ingenomen etc. etc. Nee, ik wil hier geen gruwelijke boeken schrijven.

Maar, nu zijn de Tutsi's aan de macht en de Tutsi president Kagame regeert als een koning. Iedereen buigt, 'never again' hoor je iedereen denken. Als Kagames' bewind vandaag zegt dat niemand met iets op het hoofd mag rondlopen in de straten van Kigali, dan is dat de dag erop wet en realiteit. Als Kagame zegt dat iedereen moet helpen op de maandelijkse cleaning day, dan is iedereen paraat. Als Kagame zegt dat alle daken uit riet wegmoeten, dan gaat zelfs de armste boer op zoek naar metalen platen..

Al ben ik er maar even geweest, er heerst een zware sfeer in de straten va Kigali.

De conferentie zelf, zie de kleine fotogallery op http://leen.ncq.be (Rwanda)

Researchers, in vitro bedrijfjes, project coordinatoren, multilaterale donors, beleidsmensen, het was een zeer gevarieerd publiek, wat de conferentie zeer interessant maakte. En een mooie locatie in een tophotel met de beste buffets ;-).

Best intens zo'n grote conferentie waar in 4 talen gesproken wordt (Engels-Frans-Kyniarwanda en Swahili), met vertalers die het soms toch niet makkelijk hadden.
En probeer dan maar als secretaris bij te houden wat allemaal gezegd is geweest van vraag en antwoord op zeer uiteenlopende topics door elkaar.

Er bleef weinig tijd over om de stad te bezoeken, op een paar 'nostalgia' bezoekjes na (de oude sportclub/school). Ons oude huis heb ik niet meer teruggevonden.. alles is zooooo ongelooflijk veranderd! Al had ik de weg van huis naar school nog zo in gedachten, het wegennetwerk is niet meer te vergelijken. Nee, dit is gewoon een nieuwe stad voor me nu.

En dan ook een paar dinertjes met de BTC juniors in Kigali ofcourse. Wat een luxeleventje hebben die! (Als je het Kigali-city-Master plan mag geloven, wordt Kigali het Dubai van Oost Africa: http://kigaliwire.com/2011/01/07/the-kigali-city-masterplan/)

*****

De week erop mijn laatste volle week GIS training gegeven. 'Advanced' dit keer, een combinatie van de researchers and district officials. En één van mijn studenten had de camera bij de hand jawel.

En ik de GPS,

Voel je de concentratie ;-),

En afsluiten met een groepsfoto ofcourse,

Intens werk, intense ontspanning

Een weekendje relaxen in Bukoba, naar de beach op 15 minuutjes rijden van thuis,

Een paar vissers verderop aan het werk, voor de rest is de playa van ons (en van de vogels)

En dan toch eindelijk es aan de waterval geraakt, 20 minuutjes lopen van thuis maar je moet het paadje door de bush maar kennen!

De kinderen wisten ons te leiden door het bos!

Dan opnieuw een klein weekje op missie door de Kagera, mijn baas mee deze keer. Analoog aan andere missies. Maar kijk wat ik vond in één van de dorps-samenkomst-huizen: mapping op zijn basics maar alles erop en eraan (titel, legende, noordpijl, schaal,.. ).

We bosten opnieuw op een bananeziekte (BXW, echt wel een serieus probleem als die voorkomt). Het is de eerste keer dat ik zie dat die vele flyertjes gemaakt door alle mogelijk instanties dan toch gebruikt worden in het veld! (flyertjes om ziektes te herkennen/bestrijden)

Het weekend erop studeerden de studenten op het Agricultural Research Institute waar ik werk af. En ik ben uitgenodigd op de ceremonie.
Ceremonies heb ik hier eigenlijk wel gezien (die duren altijd zo lang..), maar onmogelijk om die af te slaan. Dus ik toon mijn gezicht maar heb de speeches na een paar uurtjes echt wel gehad en druip zo onopvallend mogelijk af ;-). (mm.. 'blank' en 'onopvallend'?)

***

En dan volgt een heel intense week: GIS training geven aan 23 man/vrouw uit alle districten uit Kagera, gedurende een volle week van s' morgens tot s'avonds.

Het publiek is heel divers: cartografen, ingenieurs, landuseplanners, landbouwdeskundigen, jong en oud. Elk met een andere actergrond, andere specialiteit, andere computerknowledge. Een jong afgestudeerde cartograaf versus een oude-bijna-op-pensioenzijnde landbouwdeskundige. De 'WindowsBlacklight2008' versus vs WindowsVISTA, pc's die supertraag werken versus de nieuwste modellen. Ik heb de meest uiteenlopende oefeningen gegeven, de meest uiteenlopende vragen gekregen. A challenge it was! A nice one!

Onder, de training room op het Research Institute,

Bedoeling van de training: Leren digitale kaarten maken: van opname met gps tot lay-out
(voor sommige ging het verder analyse van geografische gegevens).

Helemaal op het einde gaf ik 'als snoepje' een introductie in Google Earth (kaarten overleggen etc). Je had de reacties moeten zien! Vliegen van Bukoba naar New York naar Gent, ze wisten niet waar ze het hadden! Nu ik blijf het ook een staaltje top-off-the-bill-technology vinden hoor!
Alleen echt spijtig dat Google Earth nog steeds niet gevonden heeft om off-line te werken, met deze internetconnecties..

De week gaf me echt voldoening. Op het einde kreeg ik een heel mooi dankwoord van mijn studenten en kreeg er meteen een cadeau bij: ze hadden samengelegd om mij een 'jirab' te kopen! ('een combi-kleed-goed-voor-in-huis-zou-ik-zeggen')

Onder, ik in mijn cadeautje met de 2 vrouwen in de groep,

En een groepsfoto ofcourse!

Dit was leuk!

***

Maandagmorgen 6u, de boot over Lake Victoria meert opnieuw aan met een luide aankomsttoeter. Een leuke wekker jawel, maar dit keer ook een wekker die de aankomst van 5 bezoekers aan boord betekent: Stefanie vanuit België en haar vriendin Aleida, Jeroen vanuit Dar en zijn vriend Ruben, en Rupert, een Duits volunteer die ik in Mafia ontmoet had.

Bakske vol huize Dhondt :-). Zelfs Tom, verschikkelijkste ochtendmens ooit, kruipt ervoor uit zijn bed!

Het is zo ongelooflijk fijn om vrienden op bezoek te krijgen! We plannen een trip naar Minziro en Rubondo (ja, mijn 3e keer Rubondo, maar het originele plan A -de chimps van Jane Goodall in Kigoma- bleek te gecompliceerd). Een fotoverhaal op http://leen.ncq.be ('Belgians in Bukoba')

***

De week vliegt om! En dan iedereen weer op pad..

.. Stefanie en Aleida nemen de bus noordwaarts naar Uganda,
.. Jeroen neemt de bus zuidwaarts terug naar het werk in Dar,
.. Tom en Ruben nemen de boot op het Victoriameer richting de wildparken,
.. en ik de vlieger op naar Dar, op een Monitoring & Evaluation training voor een weekje.

***

Tussen de workshops door, aankomst Tom!

Een weekje werken vanuit Dar, en 6 dagen op 6 uit eten ;-). En Bukoba mag een paradijsje zijn, Dar heeft ook die prachtige zonsondergangen,

De bussen Dar-Bukoba met hun breakdowns heb ik nu wel gehad. De vlieger 'huiswaarts' deze keer. Wat een verademing dat ik die lange busrit niet terugmoet!

*****

Wat opgeladen terug uit Dar. Een externe consultant wordt verwacht die een volle week training komt geven aan de districtofficials (projectcoordinatoren). 'Pedagogische opleiding': hoe lesgeven aan volwassenen, aan boeren, hoe de aandacht erbij houden, hoe een training plan opstellen etc.

De man deed het goed, maar t'is niet dat er iets concreet of zo uit de training gaat komen helaas..
Ik probeerde naar het mate van het mogelijke de training te faciliteren naar een concrete output toe maar zonder veel succes. En babbelen, babbelen, babbelen, jeezes. Blij dat die week om was.

Enkele van onze projectcoordinatoren,

In de training zat ook een dagje veldbezoek - gelukkig. De oefening: een training needs assesment opstellen bij een boerengroep (training needs in de zin van soil fertility management, crop management, microfinance training, training on gender issues etc.).

Aan de ene kant van het zaaltje de boeren,

Aan de andere kant de district-officials (van het landbouwdepartement/community development officers),

Een lang gesprek in een piepklein gebouwtje van een NGO die hier voormalig actief was,

Nu het kwam er een beetje op neer dat de districtofficials vroegen: 'Do you need training on microfinance?', antwoord van de boeren 'Yes'.
Mijn Swahili is er ondertussen wel op vooruit gegaan dus ik begin de discussies te kunnen volgen. Maar als jonge vrouw tussen ervaren district officials en oude boeren in een context die zo complex is, is het heel moeilijk om input te geven. Oohhh, wat heb ik soms zin om 'in een werk te vliegen'..

Gedurende de hele training waren de districtofficials echt actief, participerend, gemotiveerd. Maar de realiteit is helaas dat het zo moeilijk is om iets concreet van hun gedaan te krijgen. Echte commitment in het project is soms ver te zoeken.

********

In het weekend, aankomst van de kleine broer!

Tom komt voor 2,5 maandjes bij me inwonen. Nu afgestudeerd Pedagogie en in afwachting van een grote reis (?) komt hij hier lesgeven als vrijwilliger in een Englisch Medium School.

Zo blij iemand van thuis te zien!!!!!!!!

De bagage nog maar neergezet en hij wordt al verwelkomd door de buurtkindjes,

Chocolade, parmesaan kaas en een fles van de beste olijfolie! Dankje oudjes!

Tom nog maar toegekomen maar de volgende dag moet ik op 4-daags symposium in een andere stad. Hem dus op 1 dagje geintroduceerd in de school, bij de blanken, bij de buren, bij de guard, de winkels, de markt en hem de eerste woordjes Swahili geleerd. Is er echt 'ingesmeten'.

*****

Mijn baas en ik worden verwacht op een symposium over 'farming as a business' in Karagwe.

Present: afgevaardigden van de Rotary Club, de Wereldbank, NGOs, districtofficials, etc.,

en een grote groep boeren waarmee de NGO 'Kaderes' werkt,

Kaderes is de NGO die het symposium organiseerde (http://www.kaderes.org/). En die NGO is een succesverhaal: microfinanciering voor boerengroepen, fair trade certifiering, groepering van boeren om gezamenlijk te verkopen aan een correcte prijs etc.

Het hele symposium draaide rond de product value-chain, marketing, concept 'food security' naar 'agro entrepreneurship' naar 'rural enterprise', quality/quantity/price issues.
Het was echt interessant, ook om de andere organisaties/bedrijven te leren kennen die met deze boeren werken. Heel kritisch ook naar 'externe ontwikkelings' en 'overheids' projecten. And so am I, more and more..

Paasbezoek

Een lang paasweekend, wat recuperatie-missie-dagen en daarbovenop een kennis die op bezoek komt? Dat vraagt om een reisje. Zeker nu..

Don (ontmoet tijdens de reis in Kenia, logistiek ingenieur en net terug van een missie voor Artsen zonder grenzen in Zuid-Somalia) komt voor een klein weekje op bezoek.
Voor birdwatchers is de lange ommetoer naar Bukoba wél de moeite ;-) -knipoogje naar Tanzaniabezoekers-

Het plan: Touring rond Bukoba en een bezoek aan het Nationaal Park Rubondo Island.

In het 'touring rond Bukoba' plan zouden we eerst leren moto rijden en dan met de moto een tourtje doen. So we did..

Maar tot bij het Minziro Tropical Forest zijn we nooit geraakt. Ok, ik deed er nogal lang over om controle over de moto te krijgen (125 CC, maar de wegen zijn echt slecht, dus uiteindelijk ging mijn mototeacher mee) en daarnaast 2 keer pech onderweg..

Zo wordt de platte moto-band hermaakt onder de mangoboom bij de fietsenmaker,

Bij avondvallen besluiten we rechtsomkeer te maken, het laatste wat je in Africa doet is na zonsondergang op de baan zijn!

Opeens, Hamadi (mijn teacher-motodriver achter me op de moto) "rechtsomkeer, een slang"! Ok, de avond valt, nog een hele weg te gaan, en ik moet rechtsomkeer maken om een slang te zien op de weg?

Maar het was het manoeuvre waard! Een Phyton!

Hamadi heeft er alvast geen schrik van en gaat volledig voor de foto,

Brr.. het slijm kwam nog uit de Phyton daar net gedood met een speer in het voorhoofd.
Maar alles voor de foto hé,

In het Zuiden van Tanzania zou men deze slang opeten, in Uganda zou men het vel verkopen, maar hier gaan ze hem gewoon wegsmijten (alias Hamadi). Veel ongelukken met mensen zijn er niet, maar wel met geiten en ander vee dat deze Phytons maar al te graag lusten.
(mm.. af en toe hoor ik lawaai op het dak van mijn huis in Bukoba.. als dat maar geen Phyton is)

Na een écht leuk dagje motorbike driven door de heuvels, doodop op restaurant in Bukoba en klaar om de volgende morgen de bus te nemen voor een driedaagse Rubondo Island.

En Rubondo Island? Dat betekent Birdwatchen.
Don is een birdwatcher (en birdtekenaar) en ik ben ook gebeten door de microbe..

Enkele foto's op http://leen.ncq.be (Photogallery Birds Rubondo)
-Nu nog een goeie lens om de kleine vogeltjes te kunnen vastleggen :-(-

Terug in de bewoonde wereld in Bukoba, een laaste lekker maal (op Rubondo is geen eten te verkrijgen, je moet alles meenemen, dus basic food), en hop, vliegensvlug op de moto om de nachtboot over Lake Victoria niet te missen.

Don keert terug naar Nairobi (en naar thuisland Australia),
ik ga voor een weekje werken in Dar es Salaam.

We kraken een fles Wiskey op de boot op het bovenste dek, tussen alle stocks bananen, in de verte honderden of wel duizenden lichtjes van vissersboten..

Vissersboten, allen aan het vissen naar Victoriabaars die naar Europa verhandeld wordt. Bedrijven gerund door Indiërs aan de rand van het meer (in Kenia/Tanzania/Uganda) doen hun ding. De film 'Charles Darwins' nightmare' steeds realiteit..

In de verte storm op komst! Hier is écht geen fotoshop aan te pas gekomen!

De show stelen met het bananenproject & back to implementation

Het bananenproject is een succesverhaal en dat mag iedereen geweten hebben.

We krijgen 'hoog bezoek':
De Belgische ambassadeur (met delegatie), en alle Regio-hoofden (ter vergelijking met gouverneurs bij ons) komen ons eer aan doen op een grootste promotieactie rond het bananenproject. De minister van landbouw heeft helaas de dag ervoor moeten afbellen omdat de president hem ergens anders aanwezig wou. Maar het werd een leuke dag, helemaal in het teken van de bananen!

Doel: het bananenproject en de nieuwe varieteiten die gedistribueerd worden in de kijker zetten. Rechtstreeks via de promotie-activiteiten, maar ook via journalisten van de televisie en de kranten zodat een wijd publiek bereikt wordt.

Eerst en vooral, de visitorsbook tekenen, as usual, en een paar 'courtesy'-bezoekjes.
Foto onder: Ambassadeur, de attaché, de ResRep (baas BTC Tanzania) en de regionale hoofden aan tafel. (Btw: 5 belgen bij elkaar in Bukoba, dat is de hoogste concentratie ooit hier denk ik?)

En dan, in een konvooi van wel 30 auto's op naar het nabijliggend district Missenyi waar de actie zal plaatsgrijpen. Protocol ten top!

Auto nummer 1: Het project team;
Auto nummer 2: De ambassadeur en de Regional Commissioner (met Belgische vlag ofcourse);
Auto nummer 3: Baas van de BTC;
Etc.

Eigenlijk wel grappig die protocolaire toestanden.
Ah ja, auto nummer '0' is de militaire auto die ons voorgeleidde, part of the protocol, yes.
(Detail: alle NGO/gouvernementele auto's zijn in wit, voor de goedkoop of voor de traditie, ni idea)

Iedereen uitgedost voor de promotiedag, hieronder Shukuru en Kichemu, onze drivers in volle outfit!

Eens aangekomen op de 'promotie-actieplaats', wordt eerst en vooral een bananeveld van het project bezocht en dan meteen begonnen aan de proevertjes,

Bananewijn, bananebier, bananejuice,

Bananechips,

Banane-matoke,

Meeste van die producten zijn vervaardigd van de nieuwe varieteiten die ons project introduceerd/distribueerd. (Banana processing is een van de activiteiten waar we nog 'in deep' aan zullen moeten werken).

Alle hooggeplaatsten krijgen een lintje om,

En een zitje in de uitgedoste tent,

Er waren honderden mensen aanwezig (!), zo ook de boeren met wie we samenwerken in de multiplicatievelden,

En dan krijgt iedereen een woordje om de menigte toe te spreken. t'Gaat hier ook wel om "m'a tu vu", maar elke houdt het kort en luchtig. Ook Kevin, de BTC junior communicatie-officer krijgt de micro onder zijn neus ;-),

En dan tijd voor de toneeltjes en de dansjes. Die mannen waren echt wel goed!

Als enige blanke vrouw kozen de clowns er toch wel net mij uit voor een dansje, en lachen.. heb het gelukkig kort kunnen houden :-)

De nursery-keepers krijgen symbolisch een banane-cormus, en een cheque voor de vele bananecormussen die ze reeds verdeeld hebben onder de kwetsbare huishoudens in hun dorpen,

En dan volgdde een buffet voor iedereen. Ja, het was een geslaagde dag!

s'Avonds dan nog een tilapia gaan eten aan het meer met alle Belgen. De ambassadeur -nu op plastieken stoeltjes in het donker- zou de vis echter niet met de vingers aanraken.. Ok, misschien kies ik in het vervolg een ander plaatsje om te gaan dineren met hoog bezoek ;-).

De twee dagen erop waren meeting-dagen. Als secretaris van de meeting was er geen ontsnappen aan,

*****

Maar dan terug naar de practische implementatie van de projecten.

Voor het voedselzekerheid project komt een Externe Consultant een workshop houden omtrent training of trainers. Doel is om te kijken waar de gaps zitten bij de district-officials in termen van training van andere extension officers (training in bussiness development bij boeren, training in budgetting, training in planning).

Donderdagavond kregen we de datum te horen dat hij zou komen, de vrijdag bel ik iedereen in de districten op om af te komen op maandag (in het idee, nu is het veel te laat). Maar de maandag, jawel, de maandag zijn alle 30 man/vrouw op post!

En die Consultant (Professor Economie in Tanzania) had duidelijk leservaring en kreeg iedereen geboeid tot op het laatste (pauzes als een rechtstaan en klappen, eens een raadseltje, eens wat algemene vraagjes, ja, ik heb hier een mooi staaltje didactiek gezien).

Doel van de workshop was om input te krijgen van de district officials om een training voor trainers voor te bereiden in de nabije toekomst (trainers = project coordinatoren, die training geven aan trainers = extension officers die in het dorpen werken, die op hun beurt training geven aan de group leaders in de dorpen die dan de technieken in de dorpen verder trainen). Dus die Consultant was een trainer van trainers van trainers.

De groepsfoto (project coordinatoren en farmer leaders),

*****

En tijd voor een nieuwe missie. Opnieuw een dikke week doorheen de Kagera/Kigoma gereden om de projectactiviteiten te onderzoeken, te monitoren, te faciliteren.

De missie was bikkelhard..

...

Geen foto's van bananen deze keer, geen foto's van food security.

Wel van de lieve vrouw die 'runderpotensoep' aan het maken was,

Of de stop bij de veemarkt in Biharamulo,

Er werden prachtige beesten verkocht,
(Btw: een stier met horens was vroeger meer waard omwille van het prestige, maar nu is het omgekeerd, een stier zonder horens is veel makkelijker te managen/transporteren en heeft in de ogen van de mensen hier veel meer waarde nu)

-Ik ga toch voor de stier met horens-

Op de veemarkt houdt elke verkoper zijn koeien/stieren met stokken bij elkaar in groepjes, best grappig hoe ze soms zo rond een groepje lopen,

En dan de buyers & sellers, it's a mans' world (exclusively),

En dat de regens zijn begonnen, daar konden we niet onderuit. Bij sommige bezoekjes in de dorpjes is het schuilen onder de hutten met de project coordinatoren,

En de hele village die hetzelfde doet, starend naar die blanke onder die hut,

En ja, het kan hier echt stort stort stort regenen..
Alsof de hemel op je valt..
Overal nieuwe riviertjes..
Bomen die schijnbaar elk moment uit de grond kunnen worden gerukt..

Heerlijk.. die kracht van moeder natuur

(I know, Ik heb natuurlijk wel makkelijk praten zonder hut/velden)

Maar zelfs de regen krijgt onze projectauto niet schoon. Hieronder Shukuru met de projectauto, meer bruin dan wit ondertussen,

En af en toe kom je zo ingenieuze dingen tegen bij een boer. Hieronder een voorbeeldje van een boer die niet genoeg geld heeft om een watertank te kopen. Dan maar creatief zijn met wat aluminium!