Muzungus in Bukoba

Naast Tanzanianen, Indiërs, een paar kenianen en ougandezen, leven er ook muzungus in en nabij Bukoba town. En net zoals de Indiërs elkaar rap vinden, is dat ook zo met de blanken..


Op Indisch buffet bij Roy natuurlijk :-)



Tafelen met 'eigen' volk (zei het Australiërs, Amerikanen en Britten) in het licht van de volle maan over Lake Victoria.



De muzungus zijn dus rap te tellen. 3 Amerikaanse pas afgestudeerde jongeren die lesgeven op scholen via de Lutheran Church organisatie, en daarnaast nog een 10 tal VSO (Voluntary Service Overseas) vrijwilligers, voornamelijk lesgevers en verplegers.
Nogal een 'eenzijdige' groep dus.. mmm.. we zien wel..

Met de verschillende missies/lange-weekends-weg ben ik eigenlijk nog niet veel in Bukoba geweest, en straks volgt een lange reis. Dus meer muzungu etentjes zal voor binnen een tijdje zijn.

Een religieus weekend

Een weekend, 2 religieuze feesten!

Indisch tempelfeest

Vrijdagavond wordt ik door mijn Indische kameraden uitgenodigd voor een tempelfeest in hartje Bukoba. Het is volle maan en 1 van hun vele goden wordt vandaag ge-eerd.
De ceremonie gaat door in een grote turnzaal waar middenin een tempeltje staat (tijdelijk). Overal rondom Indiers (de hele Indisch community van Bukoba is hier zowat aanwezig): Vrouwen en dochters in mooie saris, mannen en jongens ook in deftige hemden.

Eerst krijgen we lekker Indisch eten. Mmm.. weet niet wat ik allemaal gegeten heb. Smaken die ik moeilijk kan thuisbrengen.

En daarna wordt gedanst, de traditionele dans! Mannen, vrouwen en kinderen dansen in een cirkel rond het tempeltje. Ze kennen duidelijk allemaal heel goed de pasjes. En wat later wordt er dan met stokken gedanst.. ik voel me even helemaal in een andere wereld.

Ik was de enige 'niet Hindu' in de tempel, dus viel nogal op (vooral dan ook met mijn broek en t-sjirt tov van de vrouwen in hun mooie saris). Maar ze waren heel hartelijk, ik voelde me een welgekomen gast. Echt vriendelijke mensen..

-Het paste precies niet om hier foto's van te maken, ik voelde me een gast, geen persoon die naar 'iets ging kijken'-

Katholieke pilgrimstocht

Zondag ga ik mee met mijn nieuwe buren (huisbazen) op pilgrimstocht. Geen idee wat te verwachten maar naar t'schijnt komen mensen van heeeel ver ernaartoe (van Dar, van Uganda, van Rwanda etc).

En onderweg naar dat dorpje, een enorme file van autos, bussen vol mensen. Bukoba moet gewoon leeglopen vandaag! Ai ai ai, ik vrees ervoor dat dit een lange dag gaat worden..



Maar als bij wonder lost de file vlug op en komen we -in een overvolle wagen, de hele familie was mee- toe in het pilgrimsoord (nabij de Ugandese grens).

En volk! volk! volk! (100.000 man schat mijn huisbaas, ik heb geen idee hoe ik dit moet schatten)





De ceremonie (met 2 bisschoppen, een hele delegatie aan priesters en 'hulpers') gaat buiten door. Ik versta er helaas niet al te veel van..



Onder (in de tent): het koor;


Tijdens de ceremonie staan er files van mensen die met emmers heilig water komen halen aan de bron onderin. Ja, ook mijn buur gaat zijn heilig water halen.. Dit is zowat het Louvres van Oost-Afrika blijkbaar.



De ceremonie duurde de hele dag lang, jeezes! En zo ongeloooooflijk saai (ik versta er daarenboven niet veel van maar denk niet dat het daaraan gaat liggen).

De vele kapsels die je hier ziet boeien me meer. Misschien maak ik daar ooit een fotoboek van!



En paraplu's tegen de zon: Let op de opschriften: Chelsea.. Obama.. promo-materiaal vanuit het Westen.


Op een gegeven moment krijg ik er echt genoeg van en ga een stapke zetten naar het dorp zelf, waar een hele markt aan de gang is. Ik kom Dionicia (een van de kuisvrouwen van hotel Walkguard) tegen en die is blijkbaar van dit dorp afkomstig. Ze neemt me mee naar haar huis waar haar zussen en hun kinderen zijn.. opnieuw, karibu!

Foto onder (rechts): Dionicia, echt een toffe vrouw! (die hier duidelijk ook populair is)


Onderweg trakteer ik op een 'Michkaki: brochette stokjes met -in dit geval- rundsvlees. Een klassieke snack in Tanzania! En lekker!

(btw: In Tanzania vallen de meeste redenen om vegetarisch te eten weg: de kippen/runderen/geiten hebben hier WEL duidelijk een leven, en de mest van de veeteelt is broodnodig voor de gewassen.. Ik ben hier dan ook een echte vleeseetser geworden :-)



En dan de terugtocht!! Dat was een hel! Helemaal geen systeem op de parking. Het duurde maar liefst 2 uur vooraleer we uit de parking file waren!

Technical Meeting Bukoba

Net terug van missie en er staat ons een driedaagse meeting-marathon in Bukoba te wachten.

Dit keer niet met de districtshoofden, dan wel met de projectcoordinatoren in alle districten en de verantwoordelijken voor de implementatie van alle landbouwactiviteiten in de districten. De program officer uit Dar is meegekomen om de meeting te leiden.



In tegenstelling tot de vorige JLPC meeting (met de big bosses), wordt hier eindelijk eens praktisch, pragmatisch gepland en activiteiten geimplementeerd. Vandaar ook 'Technical Meeting'. Geen grote opinies, geen grote discussies over welke ruwe approach te volgen, dan wel praktische implementatie.

Het bananenproject loopt goed, THE issue was deze keer het voedselzekerheid project.

*De uitvoering van de geplande quick-win projecten wordt in detail vastgelegd en kosten-baten analyses gemaakt.
Een quick-win project komt neer op het geven van inputs aan kwetsbare boerengroepen & bijhorende training (zoals geschreven, zijn nogal one-shot operaties, maar soms moet je met iets beginnen niet?-)

Mogelijke keuzes (die de boerengroepen zelf kunnen kiezen, mits advies van de district officials):
-mais;
-cassave;
-kippen;
-geiten;
-bijenteelt;
-visvijver installeren;
-bonen;
-bananen

Het idee is dat per boerengroep (die zo'n 20 tal boeren telt) een bepaalde input aan verbeterde varieteiten van bonen, mest, van kippen, van materiaal om een visvijver te maken etc. wordt gegeven door het project maar via de district instituties.
Naast het geven van inputs worden ook 'best practices' aangeleerd door district extension officers.

De boeren zullen in groep benaderd worden door de extension officers op het veld (wat training betreft en verdeling van inputs), maar elke boer zal afzonderlijk verantwoordelijk zijn voor zijn stuk. Ervaring heeft geleerd dat individuele verantwoordelijkheid veel succesvoller is dan een echte pure groepapproach waar zowel het werk/inkomsten worden gedeeld.

Een voorbeeld:
Een boerengroep kan bvb. inputs krijgen om bijen te houden. De boeren worden in groep getraind door extension officers in het veld, maar elke boer zal uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor zijn eigen korf.

De eigenlijke bedoeling hier is om de kwetsbare boeren een start te geven. Jawel, 'geven', er staat van hun kant niets tegenover. Maar ze hebben wel een verbintenis binnen de groep. Dus als ze bvb. bepaalde inputs krijgen moeten ze die ook effectief gebruiken op het veld en niet terug verkopen etc.

*Volgend issue was hoe we het luik 'micro-kredieten' best aanpakken.
In de formulering van het voedselzekerheidproject staat dat ''de micro-investeringen moeten worden ondersteund''. Daarnaast een grote som geld daarvoor. Maar hoe pak je dat aan?
Het kwam erop neer dat geen van alle district officials gelooft dat micro-kredietsystemen werken bij die kwetsbare groepen. De boeren kunnen de lening niet afbetalen en gaan dan bij een ander micro-krediet aankloppen, of ze betalen het gewoon niet terug, of de banken maken misbruik van de boeren etc. Uiteindelijk wordt er besloten om een studie uit te besteden: een externe consultant zal een analyse maken van de kredietfondsen voor boeren in de regio en zien hoe we die kunnen ondersteunen.

Mijn baas gelooft in elk geval niet in die micro-kredieten voor kwetsbare groepen..

Enkele fotos van een 'vruchtbare' meeting!



Tijdens de 'bananen-dag' geef ik dan een presentatie met filmpjes en fotos van wat we allemaal gezien en gehoord hebben op onze missies betreffende post-harvesting van bananen. Vooral dan wat betreft het maken van bananenpoeder.
En de hamvraag was: 'What about Kagera'? 'Is bananenpoeder een product dat de moeite is om te introduceren?'

Ik dacht echt dat er een reden zou zijn waarom bananenpoeder voor bananenugali te maken in de Kagera niet haalbaar is (gezien het nooit gedaan wordt).
Maar er is helemaal geen reden blijkbaar. 'They just did not get the idea'. Integendeel, iedereen was echt warm voor het idee, had ik niet verwacht!!

Mogelijk bedenkingen:
-In de Kagera was er lange tijd genoeg voedsel, meer dan genoeg bananen voor iedereen te voeden, zonder dat er nood was om er poeder van te maken om te stockeren. Maar de laatse 20 jaar is er een echte bevolkingsexplosie en is voedsel in sommige perioden wel een probleem geworden.
-Ugali (van mais gemaakt) wordt door boeren als minderwaardig gezien. In Kagera eet je bananen als je 'rijk genoeg bent'. (Zo eten sommige boeren naar het schijnt liefst binnen hun mais-ugali omdat de buren anders zouden zien dat ze niet genoeg bananen hebben om te eten). Mais-ugali is dus minderwaardig. Maar volgens de districtoficials zou pap van bananen dat niet zijn.. want het zijn bananen!

We gaan het maken van bananen-ugali van bananenpoeder dus testen en proberen promoten!! Echt super dat dit voorstel positief bevonden wordt! (want iets nieuw introduceren, vooral wat betreft voeding, is een challenge)

En dan dag 4, zondag of niet, het is de koppen bij elkaar om de meeting te concluderen (vrnl: Program Officer uit Dar, Mr. Mgenzi en ikzelf). Op restaurant aan de rand van het meer ;-)

Tussen missie door, weekendje Dar

Op terugweg van Mbeya, een weekendje Dar :-) !!!

Etentjes,
stapkes in nightlife Dar,
zwempartijtjes,
dit is weer even helemaal relaxen!

Foto onder (BTC'ers Pierre-Yves en Kevin),


En Pierre-Yves' vrouw Catherine en Stijn (andere belg die hier in een transportbedrijfje werkt)



Op een avond tijd kan je zo in een totaal andere wereld belanden, ongelooflijk.. En met zo'n weekendje kan ik er weer een tijdje tegenaan in Bukoba!

Bananenpoeder gevonden!

Heb echt genoten van de 2.5daagse trip naar het zuiden, met prachtige vergezichten door het jeepraam.

Maar we zijn hier om te werken, toch wel!
We vragen een researcher van het research centrum van Mbeya om ons te vergezellen op onze zoektocht. En ook de districtofficials van Tukuyu gaan mee. Bakske vol!

De eerste boeren die we bezoeken en die normaal bananenpoeder maken, zitten nu zonder. Het seizoen van bananen drogen is pas gestart en zij zijn nog niet begonnen.. (ik begon al serieus te vrezen dat we niet zouden vinden wat we zochten, en dat voor zo'n lange trip).
We ondervragen de boeren over hoe ze normaal gezien de bananen drogen en wat ze ermee doen, er is helaas niets van te zien.

Bananenwijn is er wel te zien;



En te drinken ;-)



De ondervraging gaat door en het is heel interessant allemaal, alleen dat ik het ook effectief zou willen zien!



Een volgende boer brengt de verlossing.. Dit is wat we zoeken!



De eerste boerengroep was blijkbaar de uitzondering, want alle daaropvolgende boeren waren wel effectief bananen aan het drogen!

Telkens we bij de boeren komen (met als gids de lokale extension workers), vuren we al onze vragen af (ik ben enquete-neemster van dienst, met gelukkig een aantal vertalers in gezelschap):

-welke bananesoort wordt gebruikt en waarom?
-wat wordt met de gedroogde bananen gedaan?
-het poeder, wordt dat ook verkocht? waarom wel/niet?
-hoe wordt het poeder gemaakt?
-heeft het de voorkeur boven bvb mais ugali?
-hoe lang wordt dit reeds gedaan?
-hoe lang worden de bananen bewaard/ en hoe gestockeerd?
-wat zijn mogelijke problemen/
etc etc.

En t'Is eigenlijk zo simpel! Deze man legt de bananen bvb. gewoon op zijn dak om te drogen. Hij maakt er 'bananenugali' van voor eigen consumptie (zie verder)




Onder vrouwen die zich groeperen om bananen te drogen en een klein stuk te verkopen op de lokale markt,




Onder een boerin die al sinds jaar en dag bananen droogt om er bananenpoeder van te maken voor het gezin,


En dan een boer(inn)engroep die ons het hele verhaal in geuren en kleuren (en smaken!) doet.

Te beginnen bij het pellen van (onrijpe) bananen,


Ze te drogen op een mat in de zon tot 'gedroogde bananen' (3-4 dagen drogen),



(de ondervraging gaat verder)



Het stampen van de gedroogde bananen tot poeder,



Ook ik mag eens proberen (en lachen dat ze doen ;-)!)



Het zeven van het poeder,



Dan wat water bij en even aan de kook,



Y ya! That' it! Of beter, that's all!



Dit krijgen we dus voorgeschoteld, de vrouwen bereiden ons het maal voor,



Ik voeg me bij de vrouwen,


Ondertussen bekijkt Mr. Mgenzi de filmpjes die we maakten tijdens het proces (voor presentatie doeleinden),


En hij is niet de enige die nieuwsgierig is!



En het ziet er misschien niet lekker uit, maar het is het wel! Echt wel! Zelfs ik, die niet zot ben van bananen vond het lekker. Een echte kloeke maaltijd, dat ook!

Foto onder: de boeren, de district officials, de collega van het research instituut en de bananenugali, natuurlijk.


En vooral we weer verder trekken, roepen de vrouwen me binnen in het huis. Ze tonen me hun matten, gemaakt uit bananenstengels en bij elkaar gehouden met palmdraden. Natuurlijk dat ik er eentje wil kopen! Bananenbomen, er kan zoveel mee gedaan worden!


t'Was een leuke voormiddag, en eentje die ons overtuigd heeft om dit te testen in Bukoba. Want de smaak van het eindproduct is vooral belangrijk, en iedereen was het er over eens, de bananen-ugali mag er zijn!


De bezoekjes gaan verder, we bezoeken in totaal zo'n 12 tal boeren, dubbel checken die info.



Deze vrouw crushed de Ugali bevoorbeeld in plaats van hem te stampen,



En bij deze boeren krijgen we helaas geen bananenpoeder te zien maar werden we wel warm ontvangen, met passion fruit en coca!



Het huis vind ik wel leuk.. ''And who painted it?'' .. de vrouw des huizes.. ''Ah, to impress your husband?''... en lachen..


Conclusie van onze zoektocht naar bananenpoeder:

-Bananen worden hier traditioneel gedroogd (sinds generaties);
-Ook de East African Highland Banana (die in Kagera groeit!), wordt ervoor gebruikt;
-Enkel lokaal materiaal is nodig (geen speciale solar dryers of plastieken netten of wat dan ook);
-Wordt door verschillende boeren als favoeriet boven mais-ugali gegeten;
-Is een heel simpel proces;
-De gedroogde bananen kunnen tot 2 jaar bewaard worden;
-Is voornamelijk voor huishoudelijke consumptie;
-Enige beperkende factor is het weer: het mag niet teveel regenen/te koud zijn (dat laatste is al zeker geen probleem in de Kagera)

We gaan dit process voorstellen in Bukoba.. maar de vraag die nu al de hele tijd in mijn hoofd speelt: hoe komt het dat een boer in de Kagera nooit op het idee is gekomen om eens bananen op zijn dak te leggen en ze eens te stampen????? Er moet toch een reden zijn waarom ze dit o-zo-simpele-process niet toepassen??????

To be continued!